اخبار متعددی در خصوص خودروهای برقی تولید داخل و ایرانی منتشر می شود ولی از میان انواع و اقسام این خودروها، بی شک فناوری گروه صنعتی مپنا و گروه مکو (زیر مجموعه مپنا) یکی از کامل ترین هاست که در طول سال ۱۴۰۰ چندین خودرو مختلف در کلاس های سواری، وانت و اتوبوس را به صورت برقی و هیبریدی معرفی کردند و حالا نیز آزمایش عملی اتوبوس زیما به عنوان محصول مشترک مپنا و شرکت عقاب افشان در خیابان های تهران آغاز شده است.

اتوبوس زیما در واقع محصولی از شرکت شتاب (شرکت مشترک مکو عقاب افشان) است که از خردادماه امسال معرفی شده و تاکنون نیز به صورت آزمایش در شهرهای اصفهان و مشهد به کار گرفته شده است. حالا این اتوبوس به تهران رسیده تا عملکرد خود را در شرایط پایتخت نشان دهد.

بعد از راه‌اندازی طرح پایلوت موتورسیکلت‌های برقی اشتراکی در اراضی عباس‌آباد که قرار است با اضافه شدن دوچرخه‌های برقی در سطح شهر اجرا شود، این‌بار نوبت به آغاز فعالیت آزمایشی نخستین اتوبوس برقی پایتخت رسید. بر این اساس، از روز سه‌شنبه فعالیت یک اتوبوس آبی‌رنگ در مسیر میدان جمهوری اسلامی تا میدان بهارستان توجه بسیاری از شهروندان را به‌خود جلب کرده است.

یک گام دیگر به سمت کاهش آلودگی 
پس از رونمایی اتوبوس زیما، به‌عنوان نخستین اتوبوس برقی ساخت داخل در شهرهای مشهد و اصفهان، این بار از این اتوبوس در خیابان‌های تهران و در خط اتوبوسرانی میدان بهارستان – میدان جمهوری اسلامی رونمایی شد. این اتوبوس برقی از روز سه‌شنبه به‌مدت ۲ روز در یکی از پرترددترین مسیرهای اتوبوسرانی تهران به‌صورت آزمایشی، حدود ۱۵۰۰ مسافر را جابه‌جا کرد. استقبال شهروندان از این اتوبوس برقی در همین مدت کوتاه خوب بود و این اتوبوس توجه اغلب شهروندان را به‌خود جلب کرد.

در این میان، تعدادی از مسافران نخستین اتوبوس تمام‌برقی تهران در گفت‌وگو با همشهری از راه‌اندازی چنین دستگاه حمل‌ونقلی پاک اظهار رضایت و ابراز امیدواری ‌کردند تا تعداد این اتوبوس‌ها افزایش پیدا کند؛ به‌خصوص از این نظر که نرخ بلیت‌شان مانند دیگر اتوبوس‌های خط میدان بهارستان – میدان جمهوری اسلامی، ۱۲۲۲ تومان است. نکته مهمی که در این بین وجود دارد بومی و داخلی بودن این اتوبوس است؛ به‌گونه‌ای که تمام مراحل طراحی و ساخت اتوبوس «زیما» در داخل کشور انجام شده و محصولی کاملا ایرانی است.

جبار جعفری، یکی از مسافران این اتوبوس به همشهری می‌گوید: «شروع فعالیت اتوبوس‌های برقی در تهران با این حجم از آلودگی جای خوشحالی دارد و امیدوارم که تعداد اتوبوس‌های برقی زیاد شود و با سرعت بیشتری به سمت حمل‌ونقل برقی و پاک پیش برویم.»

دیگر مسافران هم دیدگاه و نظراتی از این دست داشتند؛ ازجمله منیژه گل‌محمدی که این موضوع را به فال نیک می‌گیرد: «آلودگی هوای تهران واقعا نگران‌کننده شده و اگر شهرداری اتوبوس‌های برقی را جایگزین اتوبوس‌های دیزلی کند، واقعا عالی می‌شود. فقط امیدوارم یک حرکت نمایشی نباشد و همانطور که وعده داده‌اند اتوبوس‌های برقی به مرور وارد ناوگان حمل‌ونقل شده و جای اتوبوس‌های فرسوده و آلاینده فعلی را بگیرند.»

اتوبوس‌های برقی بیشتر در راه پایتخت

محمدمهدی میرزایی‌قمی، سرپرست شرکت کنترل کیفی هوای تهران در نخستین جلسه ستاد توسعه حمل‌ونقل عمومی و پاک اعلام کرده بود که سهم اتوبوسرانی در تولید ذرات آلاینده ۵.۷ درصد است و غلظت این ذرات معلق در برخی از مناطق مرکزی شهر به ۱۰ درصد نیز می‌رسد. با فرض میانگین مصرف سوخت ۴۲ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر برای یک دستگاه اتوبوس شهری، در پیمایش ۲۰۰ هزار کیلومتر حدود ۷۰ هزار لیتر گازوئیل مصرف می‌شود که آلایندگی حاصل از این مصرف نیز در اتمسفر شهری منتشر می‌شود. با استفاده از اتوبوس‌های برقی اما ضمن کاهش این حجم بالای آلایندگی، دیگر شاهد آلودگی‌های صوتی ناشی از صدای موتور و اگزوز اتوبوس‌های دیزل نخواهیم بود.

رسول محمدی‌راستین، مدیرعامل اتحادیه اتوبوسرانی‌های شهری کشور هم در این جلسه خبر داد که از ۲ سال گذشته روی موضوع اتوبوس‌های برقی کار شده و با ۵ شرکت تولیدکننده اتوبوس‌های برقی مذاکراتی را انجام داده‌اند و قرار است قرارداد ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس برقی امضا شود که سهم تهران ۵۰۰ دستگاه خواهد بود و تا پایان سال این اتوبوس‌ها تحویل داده می‌شود.

مشخصات فنی اتوبوس برقی زیما

دو موتور الکتریکی با گشتاور عظیم ۱۸۵۵۰ نیوتن متر و هشت پکیج باتری لیتیوم یون به ظرفیت ۳۱۸ کیلووات ساعت نیرو بخش این اتوبوس برقی هستند، عمر باتری ها در حدود ۵۰۰۰ سیکل برآورد شده است که رقمی مناسب در مقایسه با سایر اتوبوسهای برقی محسوب می شود.

همچنین زیما از قابلیت شارژ خودکار در زمان ترمزگیری برخوردار است و موتورهای برقی در چنین شرایط عملا تبدیل به ژنراتور می شوند.

شتاب صفر تا ۳۰ کیلومتر بر ساعت در ۱۲ ثانیه و بیشینه سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت (محدود شده) در کنار قابلیت شارژ فوق سریع در ۲۰ دقیقه از جمله دیگر ویژگی های اتوبوس زیما هستند.

در حالت استفاده از شارژ شهری (AC) نیز پر کردن چنین باتری هایی به ۵ ساعت زمان نیاز خواهد داشت و با یکبار شارژ کامل نیز پیمایش ۲۴۲ کیلومتر مسافت امکان پذیر خواهد بود که با توجه به ترافیک کلان شهری مثل تهران، رقمی قابل قبول برای یک اتوبوس شهری محسوب می شود.