بدبختانه بر پایه آمار پلیس راهور، میزان تصادفات رانندگی در ایران بسیار بالاست. اکثر این تصادفات با خسارات جانی و مالی همراه هستند. قوانین بیمه‌ای برای چنین حوادثی، بیمه شخص ثالث را در تمهیدات خود لحاظ کرده‌اند. این بیمه براساس نرخ دیه، انواع خسارات جانی و مالی را تعیین و پرداخت می‌کند. خسارت جانی می‌تواند مترادف نقص عضو یا حتی فوت فرد باشد. در این موارد می‌توان برحسب نرخ دیه، خسارت را محاسبه و جبران کرد. حال شاید سوال شما این باشد که دیه چیست؟ نرخ دیه ۱۴۰۱ چگونه محاسبه می‌شود؟ میزان خسارات مالی تصادفات چگونه براساس نرخ دیه تعیین می‌گردد؟ در این مطلب به پرسش‌های شما پاسخ می‌دهیم. با ما همراه باشید.
دیه چیست؟ مبلغ دیه چگونه تعیین می‌گردد؟
اگر آسیبی به شخص دیگر چه عمدی چه غیر عمدی وارد شود، فرد ملزم به جبران آن خسارت است. در مبحث آسیب‌های جسمی، مساله قصاص و دیه مطرح می‌شود. قصاص به مقابله مثل آسیب در جرایم عمدی تعبیر می‌شود. در مواقع جرایم غیرعمدی، بحث دیه مطرح می‌شود. دیه، جبران خسارت بدنی با پرداخت مالی است.
یکی از مهم‌ترین مجازات جرایم در قانون جزایی، دیه است. براساس ماده ۴۸۸ قانون مجازات اسلامی، ” دیه، مقدار مال معین است که شرع اسلام برای جبران جنایات غیرعمدی، شبه عمد، خطای محض و جنایت عمدی (اگر قاضی اجرای حکم قصاص را عملی نداند) و نقص عضو مشخص می‌کند.”
اگر در شرع، میزان جبران خسارت مشخص شده باشد، دیه نامیده می‌شود؛ اگر این مقدار خسارت پرداختی، تعیین نشده باشد از اصطلاح ” ارش” استفاده می‌شود.
انواع دیه چیست؟
میزان دیه را براساس نوع آسیب وارده به انسان به انواع زیر تقسیم کرده‌اند:
- دیه جان: آسیبی که با قصد و اختیار وارد می‌شود. بنا بر حکم شرع، این امر موجب حق قصاص برای آسیب دیده خواهد شد. فرد آسیب دیده می‌تواند از قصاص چشم‌پوشی کرده و دیه دریافت نماید.
- دیه شبه عمد: فرد مجرم قصد ارتکاب جرم منجر به آسیب دارد ولی قصد او ارتکاب خود جنایت نیست..
- خطای محض: نه قصد جنایت وجود دارد و نه انجام کار منجر به آن خسارت شده است.
چگونه میزان نرخ دیه تعیین می‌شود؟
نرخ دیه، امری مادی محسوب می‌شود. همانند هر امر مادی و مالی دیگری، نرخ و میزان دیه برای مجرم و مقصر حوادث از اهمیت بالایی برخوردار خواهد بود. به علاوه میزان دیه هر سال نسبت به سال قبل تغییر خواهد کرد. دلیل این تغییر نرخ دیه را می‌توان در نرخ تورم ایران یافت. با توجه به نرخ فزاینده تورم، هر سال قیمت دیه رشد می‌کند.
هر ساله بعد از اعلام درصد تورم از سوی بانک مرکزی، قوه قضائیه نرخ دیه کامل انسان را تعیین می‌کند. سپس این نرخ دیه معین به ارگان‌ها و افراد اطلاع رسانی خواهد شد. طبق مجازات اسلامی، مبلغ دیه کامل انسان معادل نرخ روز ۱۰۰ شتر سالم خواهد بود. البته معیارهای جامعه امروزی نیز در تعیین مبلغ دیه دخیل هستند. البته به هر حال باید قیمت روز دیه را در نظر گرفت.
در هنگام بروز حوادث رانندگی و تصادفات، پزشکی قانونی میزان صدمات وار به فرد را به دادگاه اعلام می‌کند. سپس دادگاه با توجه به نرخ دیه در آن سال و میزان آسیب‌های وارد شده به فرد، میزان خسارت جانی را تعیین خواهد کرد.
چگونه مبلغ دیه در ماه‌های حرام محاسبه خواهد شد؟
اگر رفتار مجرمانه و آسیب بدنی مثلاً تصادف رانندگی و خسارت جانی در ماه حرام یا در محدوده مکانی مکه صورت گیرد، قیمت دیه چگونه محاسبه می‌شود؟ یک سوم دیه به مبلغ قیمت دیه در ماه‌های غیرحرام افزوده می‌شود. محرم، رجب، ذی القعده، ذی الحجه جزو ماه‌های حرام محسوب می‌شوند.
نرخ دیه در ماه حرام افزایش می‌یابد.
اگر کسی در ماه عادی صدمه ببیند ولی در ماه حرام فوت شود، میزان دیه عادی بدون افزایش سهم ۱/۳ ماه حرام پرداخت می‌گردد. ولی اگر هر دوی آسیب و فوت در ماه حرام صورت گیرد، دیه تشدید شده و مطابق نرخ ماه حرام پرداخت خواهد شد. حال ببینیم که نرخ دیه کامل در سال ۱۴۰۱ چقدر است؟ جدول قیمت دیه چگونه خواهد بود؟
نرخ دیه ۱۴۰۰ + جدول نرخ دیه مصوب قوه قضائیه
قوه قضائیه، مبلغ دیه سال ۱۴۰۱ را معادل ۶۰۰ میلیون تومان اعلام کرد. البته دقیق‌تر باید گفت که این مبلغ دیه ماه غیر حرام ۱۴۰۱ است. مبلغ دیه کامل انسان در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ با افزایش ۲۵ درصدی همراه بوده است. با توجه به حکم تشدید و تغلیظ دیه در ماه‌های حرام، مبلغ دیه در ماه‌های حرام ۱۴۰۱ برابر با ۸۰۰ میلیون خواهد بود. مبلغ دیه در تعیین حق بیمه پایه بعضی بیمه‌ها نظیر بیمه شخص ثالث مدنظر قرار می‌گیرد.
بر اساس ماده ۱۰ قانون بیمه اجباری مصوب شده در سال ۱۳۹۵ در خصوص حوادث رانندگی، شرکت بیمه‌گر موظف است که مبلغ خسارت را بدون در نظر گرفتن جنسیت و دین به زیان دیدگان پرداخت کند. به عبارتی دیه زن و مرد در این شرایط یکسان است.
افزایش نرخ دیه ۱۴۰۱ و تأثیر آن بر جبران خسارات بیمه اتومبیل
خسارات جانی بیمه ثالث متناسب با مبلغ دیه کامل مسلمان محاسبه می‌شود. تعهدات مالی بیمه شخص ثالث نیز با در نظر گرفتن ۲٫۵ درصد مبلغ دیه در ماه حرام تعیین می‌گردد. به بیان دیگر، حداقل تعهدات مالی شرکت‌های بیمه در قبال خسارات بیمه شخص ثالث معادل ۲۰ میلیون است. بیمه مرکزی سقف خسارات مالی بیمه شخص ثالث را نیز با توجه به قیمت دیه کامل ۱۴۰۱ برابر با ۴۰۰ میلیون تومان اعلام کرد.
تأثیر نرخ دیه بر بیمه‌نامه‌ها شخص ثالث
همه دارندگان وسایل نقلیه زمینی از قبیل موتورسیکلت و خودرو الزام قانونی به تهیه بیمه شخص ثالث دارند. این بیمه‌نامه، خسارات جانی و مالی شخص ثالث را در صورت بروز حوادث جبران خواهد کرد. شرکت‌های بیمه نرخ بیمه ثالث موتور و خودرو را برحسب نرخ پایه بیمه شخص ثالث تعیین می‌کنند. همان طور که تاکنون متوجه شدید، نرخ پایه بیمه شخص ثالث نیز منوط به نرخ دیه انسان کامل است. بنابراین، اگر اجبار قانونی بیمه شخص ثالث را نادیده بگیریم، با رشد ۲۵ درصدی نرخ دیه در سال ۱۴۰۱، تعداد بالایی از افراد در خرید این بیمه با توجه به نرخ بالای آن مشکل خواهند داشت. این امر بیمه‌گریزی و ناامنی روحی رانندگان را سبب می‌گردد. در نهایت عدم آسودگی خیال رانندگان خودرو و موتورسیکلت سلب خواهد شد که آمار تصادفات رانندگی را بالا رود.
بیمه شخص ثالث، خسارات جانی را جبران می‌کند.
– طبق قانون بیمه شخص ثالث، اخذ الحاقیه افزایش تعهدات بدنی بیمه شخص ثالث برای بیمه‌نامه‌هایی که تاریخ شروع پوشش آنها قبل از یکم فروردین ۱۴۰۱ بوده است، منتفی بوده و در خصوص آن دسته از بیمه‌نامه‌های شخص ثالثی که شروع پوشش آنها از تاریخ یکم لغایت هشتم فروردین ماه ۱۴۰۱ بوده و با تعهدات سال قبل صادر شده‌اند، از آنجا که مطابق قانون بیمه شخص ثالث مصوب ۹۵، تعهدات بدنی بیمه‌نامه شخص ثالث در زمان صدور باید به میزان دیه ماه‌های حرام باشد، شرکت‌های بیمه مکلف هستند به نحو مقتضی به این قبیل بیمه‌گذاران اطلاع‌رسانی کنند تا نسبت به افزایش تعهدات بدنی بیمه‌نامه‌های خود به میزان مقرر در قانون مذکور اقدام کنند.
افزایش نرخ دیه و بالا رفتن قیمت بیمه شخص ثالث، حمایت و همدلی شرکت‌های بیمه، نمایندگی‌های بیمه و سامانه‌های خرید آنلاین بیمه نظیر بیمه دات کام را برای همیاری با بیمه‌گزاران می‌طلبد. این نهادها با ارائه راهکارهای مناسب در شرایط تورمی، مجدداً همراهی خود را با اقشار مردم ثابت خواهند کرد.
بیمه دات کام که همواره در صدد کسب رضایت بیمه‌گزاران عزیز بوده است، با درک مسئولیت اجتماعی خود، ارائه تخفیفات بیمه شخص ثالث و بالا بردن سطح خدمات خود درصدد است که باری از دوش همه افراد جامعه مخصوصاً رانندگان بکاهد. لذا می‌توان با ارجاع به تحقیقات بازار، بیمه دات کام را به عنوان سامانه‌ای مطرح کرد که ارزان‌ترین قیمت انواع بیمه‌ها نظیر بیمه شخص ثالث را ارائه کرده است. به علاوه با جشنواره‌های تخفیف و پروموشن‌های خود در تلاش است که هرچه بیشتر در کنار بیمه‌گزاران عزیز باشد. بیمه دات کام در تلاش است با چنین اقداماتی، گامی در جهت ارتقای فرهنگ بیمه و رانندگی ایمن بردارد.
